دیپلماسی سردفتری ایران با جهان | آیا پرچم ایران روی میز می رود؟

پایگاه اطلاع رسانی کانون سردفتران و دفتریاران |  گزارش | اتحادیه بین المللی دفاتر اسناد رسمی (UINL) یک سازمان غیردولتی است که هدف آن ترویج، هماهنگی و توسعه عملکرد و فعالیت های دفاتر اسناد رسمی در سراسر جهان برای ارائه خدمات بهتر به مردم و به طور کلی جامعه است تا عزت و استقلال آنها را تضمین کند.

این سازمان در زمان تأسیس در سال ۱۹۴۸ توسط ۱۹ کشور تشکیل شده است و تاکنون ۹۱ کشور عضو آن هستند که از این تعداد ۲۲ کشور از ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا و ۱۵ کشور از ۱۹ کشور عضو گروه G20 هستند. مجمع عمومی دفاتر اسناد رسمی اعضاء که از سوی کمیته راهبری تشکیل شده (توسط ۲۸ عضو شورا)، اداره می شود و هر کشور بدون توجه به اهمیت آن دارای یک رأی است. همچنین این مجمع شامل یک شورای عمومی متشکل از ۱۸۲ عضو و کمیسیون های قاره ای و بین قاره ای است که از دیدگاه های علمی (آموزش حرفه ای و تحقیق)، استراتژیک (توسعه)، اقتصادی (شبکه ها و فعالیت ها) و جامعه شناختی (حقوق بشر و حمایت اجتماعی) کار می کنند.

اهداف اتحادیه عبارت است از ترویج و به کارگیری اصول بنیادین نظام اسناد رسمی قانون مدنی و اصول اخلاق حرفه ای اسناد رسمی، نمایندگی دفتر اسناد رسمی در سازمان های بین المللی و همکاری با آنها، همکاری با نهادهای ملی و مقامات نهادی در هر کشور، مطالعه حقوق در زمینه فعالیت های اسناد رسمی و همکاری برای هماهنگ سازی قوانین ملی در سطح بین المللی، ترویج، سازماندهی و توسعه آموزش حرفه ای و حمایت از کارهای علمی در زمینه اسناد رسمی، مطالعه و جمع آوری سیستماتیک قوانین مربوط به موسسه اسناد رسمی قانون مدنی و ترویج کنگره ها، کنفرانس ها و نشست های بین المللی است.

در این میان جمهوری اسلامی ایران از سوی کانون سردفتران تلاش بسیاری برای پیوستن به اتحادیه بین المللی دفاتر اسناد رسمی داشته است. ماجرای پیوستن رسمی کانون سردفتران و دفتریاران ایران به نمایندگی از ۸۵۰۰ دفتراسنادرسمی به آوردگاهی جهانی به نام اتحادیه بین‌المللی سردفتران، سر دراز داشته که به ۲۰ سالگی خود نزدیک می شود! از دوران ریاست «هادی معزالدینی» بر کانون سردفتران در دهه۸۰ و اعلام خبر عضویت کانون ایران در ماه مه ۲۰۰۷ تاپذیرفتن کانون ایران به عنوان عضو ناضر اتحادیه بین المللی در دوران ریاست «محمدرضا دشتی اردکانی» در سال ۱۳۹۲ دیپلماسی سردفتری را روایت می کند. با این حال حضور چند ساله «علی خندانی» بعنوان رئیس کانون سردفتران و دفتریاران در محافل بین المللی از جمله جشن خصوصی سازی کانون روسیه در سال ۱۴۰۱و اجلاس منطقه‌ای اتحادیه جهانی سردفتران در ازبکستان در سال ۱۴۰۲بخشی از ادامه این مسیر سخت است.

در سال ۲۰۱۴ که کشور سنگال به عنوان یک کشور مسلمان ریاست این اتحادیه را برعهده گرفت، باور تسهیل عضویت ایران در این آوردگاه تقویت شد اما این هم کافی نبود و چشم امید کانون ایران به همتایان خود در کشورهای ایتالیا، فرانسه، ازبکستان، روسیه که هر کدام عضوی تاثیرگذار بر این اتحادیه بوده دوخته شد.

اگرچه عضویت در اتحادیه بین المللی سردفتران که به تعبیر برخی مقامات«اردوگاه کشورهای مدافع سند نوشتاری برای دفاع از امنیت حقوقی و توسعه سرمایه گذاری است» سال ها معطلِ حل قوانین سردفتری در ایران است اما علی خندانی رئیس کنونی کانون سردفتران از گشایش امور خبر می دهد. با این حال برخی چالش هایی که جلوی راه عضویت ایران در این نهاد بین المللی و تاثیرگذار بود یک به یک مرتفع شده و به قول رئیس کانون سردفتران و دفتریاران دیگر بهانه و مشکلی برای عضویت ایران وجود ندارد و باید منتظر تائید نهایی باشیم. اما آنچه که در این سالها از سوی دو رئیس کانون بعنوان دیپلماسی سردفتری رخ داده روایت کوتاهی است که در این گزارش می خوانیم.

ایران در راه اتحادیه جهانی

«علی خندانی» رئیس کانون سردفتران و دفتریاران، درباره رایزنی برای عضویت در فدراسیون جهانی سردفتران می گوید: ما با دو کشور موثر و تاثیرگذار «ازبکستان» و «تاجیکستان» در اتحادیه جهانی قرابت فرهنگی داریم و رایزنی های خوبی انجام شده است. علاوه بر آن با این دو کشور و روسیه در زمینه تنظیم سند، اشتراکات و مشابهت های زیادی داریم. این دو کشور به علاوه روسیه عضو اتحادیه جهانی سردفتران هستند و این به ما در زمینه عضویت در این اتحادیه کمک می کند چراکه برای عضویت در این اتحادیه اعضا هم باید به حضور عضو جدید رای دهند.

رئیس شورایعالی کانون ها و جوامع سردفتری کشور افزود: در دوره های گذشته و زمان ریاست آقای دشتی (رئیس سابق کانون سردفتران و دفتریاران) هم تلاش های زیادی برای پیوستن به این اتحادیه انجام شد اما به دلیل محدودیت های قانونی(مغایرت قانون های ما با قانون های جهانی) تاکنون این مهم اتفاق نیفتاده است. برای مثال آن ها عنوان دفتریار در دفاتر اسناد رسمی ندارند و هر دفترخانه ای شامل سردفتر و معاون او است. ورود افراد غیردانشگاهی به حوزه سردفتری هم یکی دیگر از دلایلی است که عضویت ما را دچار اشکال کرده است. با توجه به اصلاح آیین نامه های ما، ایرادها را اصلاح کردیم و برخی مسائل را شفاف برای آن ها توضیح دادیم و آن ها هم پذیرفته‌اند. در آخرین جلسه اتحادیه پیش از کرونا قرار بود این عضویت نهایی شود اما به تعویق افتاد که امیدواریم به زودی نهایی شود.

خندانی با بیان اینکه فضای خوبی برای عضویت ما در اتحادیه جهانی فراهم شده است، در این زمینه توضیح داد: کشور ازبکستان که قول مساعد عضویت را به ما داده است، عضو موثر کمیسیون بررسی عضویت کشورها به اتحادیه است. قرار است عضویت ایران در اولین جلسه اتحادیه در پاریس بررسی شود. آنچه مهم است، رئیس فرانسوی اتحادیه رابطه بسیار خوبی با کانون ایران دارد. وی از همان زمانی که عضو این نهاد بود از عضویت ایران حمایت می کرد.

به گفته رئیس کانون سردفتران و دفتریاران در اتحادیه ارتباطات سیاسی تاثیرات آنچنانی نداشته و روسیه می تواند در پیوستن ما به اتحادیه جهانی کمک کند.

خندانی همچنین با اشاره به سفر اخیر خود به ازبکستان، از ادامه مذاکره برای پیوستن ایران به اتحادیه جهانی سردفتران خبر داد و گفت: در حاشیه اجلاسیه ۱۰ اکتبر در این کشور که با موضوع پیشگیری از پولشویی از طریق دفاتر اسناد رسمی طی دو روز برگزار شد، دیدارهای بسیار خوبی در راستای پیوستن ایران به اتحادیه جهانی سردفتران با نائب رئیس اول و رئیس کمیسیون همکاری‌های بین المللی اتحادیه داشتیم. پیش تر ایرادات و ابهاماتی وجود داشت که برطرف کردیم و به اطلاع آنها رساندیم. هچنین با رئیس کمیته بین الملل اتحادیه که مسئول عضویت کشورهاست مذاکره بسیار خوبی داشتیم و ایشان هم پذیرفتند که ایران این ظرفیت را دارد که عضو اتحادیه قرار گیرد.

وی افزود: با روسای آسیایی و آفریقایی هم دیدارهای بسیار تاثیرگذار و خوبی داشتیم و با آنها مفصل دراین خصوص صحبت کردیم نهایتا قرار شد رئیس کمیسیون بین الملل اگر لازم بود به ایران سفر کند و از نزدیک شرایط ما را ببیند تا تصمیم نهایی را اتخاذ کنند. اگر ایران در اجلاس‌های بین المللی اتحادیه حضور داشته باشد می‌تواند با انجام مذاکرات با صاحبان رای، آراء را جذب کند تا انشالله عضو اتحادیه شود. اظهارات خندانی نشان می دهد که راه رسیدن به اتحادیه جهانی هموارتر شده و در سال جدید میلادی خبرهای خوبی در راه است تا پرچم جمهوری اسلامی ایران را برفرازاتحادیه جدید مشاهده کنیم و از ظرفیت اتحادیه برای ثبات اسناد رسمی ایران در جهان بهره ببریم.

دنیا به دانش و عقبه حقوقی ایران غبطه می خورد؛ باید عضو اتحادیه جهانی باشیم

محمدرضا دشتی اردکانی رئیس سابق کانون سردفتران و دفتریاران به الگوبرداری کشورهای افغانستان، عراق و الجزایر از قانون دفاتر اسناد رسمی ایران اشاره می کند و درباره تجربیات کانون ایران در سفر به کشورهای اروپایی می گوید: الکترونیکی شدن اسناد که در دوره مرحوم تویسرکانی شتاب بیشتری یافت، نتیجه همین تعاملات با اتحادیه جهانی سردفتران و سفرهای دو جانبه میان کشورها بود. تعامل سازمان ثبت اسناد و کانون سردفتران برای اجرایی کردن سند الکترونیکی و پیشرفت این کار منجر به کاهش زمین خواری و به صفر رسیدن جعل اسناد شد. به گفته مسئولان اتحادیه جهانی سردفتران، عنوان دفتریار درست نیست و اگر می‌خواهید چنین سمتی را در کنار سردفتری داشته باشید باید با عنوان معاون باشد که این موضوع در آئین نامه اصلاح شد و چون ۴ سال است که در مسند دیگری خدمت می کنم آخرین وضعیت آن را نمی دانم.

«محمدرضا دشتی اردکانی» رئیس سابق کانون سردفتران و دفتریاران هم درباره تجربه حضور خود دررخداد دیپلماسی سردفتری و ارتباط کانون ایران با اتحادیه جهانی می گوید: تعاملات بین المللی ما با اتحادیه جهانی سردفتران در زمان ریاست آقای معزالدینی به واسطه تحصیل برخی از سردفتران ما در فرانسه آغاز شد. آن دوره سفرهای دو جانبه و چند جانبه ای هم با چند کشور داشتیم. آقای معزالدینی با دعوت رسمی سفرهایی به کشورهای فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، مغرب داشت. در دوران مسئولیت بنده هم سفرها در قالب سفرهای دو جانبه بود که اعضای هیات مدیره به صورت مصوبه تصویب می‌کردند و تقریبا تمام اعضا در آن سفرها شرکت می کردند، دردوران ریاستم برکانون سفرهایی به مسکو، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و مغرب انجام شد.

وی افزود: اکنون که در سطح بین المللی، ایران ستیزی در کشورهای مختلف دنیا به رهبری آمریکا و صهیونیست ها در تمام تعاملات جهانی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، حقوقی در حال انجام است، وجود چنین تعاملاتی بسیار خوب است. کشور ایران در زمینه مباحث حقوقی در جهان، حرف برای گفتن دارد و دوام قانون گذاری در کشور ما یکی از مترقی ترین قانون های دفاتر اسنادرسمی را دارد که برخی خارجی ها به این موضوع غبطه می خوردند که چگونه در زمان سال ۱۳۱۶ و ۱۳۵۴ چنین قانون مترقی در ایران نوشته شده است.

دشتی اردکانی با اشاره به وجود کنوانسیون ها مختلف و تبادل اسناد بین المللی بین کشورها به شکل رسمی، گفت: در زمانی که ایران عضو ناظر اتحادیه جهانی سردفتران در سال ۹۲ مشخص شد، بنده به عنوان نماینده ایران از سوی رئیس کانون وقت معرفی شدم که تعاملات خوبی رخ داد. در برخی سفرها هم رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هم شرکت می‌کرد و تعاملات کانون سردفتران و دفتریاران ایران با کشورهای مختلف دنیا را از نزدیک مشاهده می‌کرد.

برای بسیاری از کشورهای دنیا جالب توجه بود که در کشور ایران انسجام سردفتری و سند رسمی که هم قانون و حاکمیت آن را محترم می شمارد، وجود دارد که نمونه آن را در تصویب طرح الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول و همکاری مجلس، شورای نگهبان، مجمع تشخیص، بویژه در موضع‌گیری بی‌سابقه مقام معظم رهبری در اعتباربخشی به اسناد رسمی شاهد بودیم.

نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی (مجلس یازدهم) و رئیس سابق کانون سردفتران و دفتریاران درباره انتقال تجربیات و تعاملات بین المللی با اتحادیه جهانی سردفتران در دوره های گذشته اظهار کرد: تمام سفرهای ما و بعضا هیات های خارجی به ایران در قالب انتقال تجربیات بود. در دوره مسئولیت بنده، هیاتی از رئیس و معاونین اتحادیه جهانی سردفتران به ایران صورت گرفت که در این سفر آن ها با رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس، رئیس کمیسیون قضایی، وزیر دادگستری وقت دیدار و گفتگو داشتند.

به اذعان آن ها ایران یکی از مترقی ترین سیستم های حقوقی در جهان را دارا است و سیستم محکم قانونمندی دارد. در واقع تصوری که آن‌ها از نظر سیاسی و حقوقی درباره ایران داشتند در این سفر به کلی تغییر کرد.

وی درباره علت عدم عضویت کانون ایران در اتحادیه جهانی سردفتران تصریح کرد: عضویت ایران مستلزم قواعدی بود که باید از سوی کانون ایران رعایت می‌شد، آن ها ما را برای عضویت الزام نکردند. اینکه کانون ایران وابسته به حاکمیت است، زیاد از نظر آن‌ها مهم نبود، آن ها می گفتند در کجای دنیا دیده اید که سند را دو نفر امضا کنند، سند تنها با اعتبار امضای سردفتر است. دفترخانه های کشورهای دیگر رتبه بندی دارند، برای مثال سردفتر سندی امضا می کرد که درجه یک و مهم بود بنابراین از نظر رتبه در جایگاه بالایی قرار داشت.

دشتی اردکانی افزود: به گفته مسئولان اتحادیه جهانی سردفتران، عنوان دفتریار درست نیست و اگر می خواهید چنین سمتی را در کنار سردفتری داشته باشید باید با عنوان معاون باشد که این موضوع در آئین نامه اصلاح شد و چون ۴ سال است که در مسند دیگری خدمت می کنم آخرین وضعیت آن را نمی دانم.